چکیده

در این تحقیق سعی شده به پیامدهای جنگ آمریکا و عراق و تأثیر آن برآینده اوپک با توجه به سئوال اصلی و سئوالات فرعی پرداخته شود. مساله تحقیق این است که آیا اوپک پس از حمله آمریکا به عراق نیز می‌تواند این وحدت و همگرایی را در بین اعضای خود حفظ نماید و یا اینکه با خروج عراق از اوپک یا عدم رعایت سهمیه عراق و یا دخالت آمریکا در تعیین سهمیه نفت عراق، تضعیف اوپک را شاهد خواهیم بود و آیا با ورود مصرف کنندگان انبوه جدید نفتی، معادلات نفتی به نفع کشورهای عضو اوپک رقم خواهد خورد. این تحقیق شامل هفت فصل می‌باشد:

فصل اول: طراحی پژوهش، فصل دوم: کلیات نظری، فصل سوم: تاریخچه و عملکرد اوپک، فصل چهارم: جایگاه عراق در اوپک و بحرانهای این کشور، فصل پنجم: وضعیت آمریکا در زمان حمله به عراق و دلایل آمریکا از حمله به عراق، فصل ششم: تحلیل و دیدگاه‌های اتحادیه‌ اروپا، اوپک و شاخصهای اقتصادی تولید جهانی نفت، فصل هفتم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری تحقیق.

نتایج تحقیق، مؤید فرضیه جانشین تحقیق است که جنگ آمریکا علیه عراق تأثیری بر روند فعلی اوپک برجای نگذاشته و این جنگ در راستای نظم نوین جهانی است و به همین منظور امنیت انرژی یکی از اهداف اصلی در این زمینه است و مسائل دیگری همچون هژمونی دلار در برابر یورو بدلیل گسترش معاملات نفتی با یورو و افزایش نرخ برابری آن در برابر دلار و همچنین بهبود شاخص‌های اقتصادی چین، اروپا و ژاپن در مقایسه با آمریکا، از دیگر اولویتهای جهانی قابل طرح آمریکا در حمله به عراق می‌باشد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                   صفحه

فصل اول: طراحی پژوهش

              – مقدمه……………………………………………………………………………………….. ۱

۱-۱-      طرح مسأله……………………………………………………………………………… ۲

         ۲-۱- سئوال اصلی………………………………………………………………………………. ۳

                ۱-۲-۱- سئوال فرعی………………………………………………………………….. ۳

         ۳-۱- فرضیه اصلی……………………………………………………………………………… ۴

                ۱-۳-۱- فرضیه جانشین………………………………………………………………. ۴

        ۴-۱- متغیرهای دخیل………………………………………………………………………….. ۴

        ۵-۱- تعریف عملیاتی مفاهیم………………………………………………………………… ۴

        ۶-۱- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………… ۵

        ۷-۱- روش تحقیق………………………………………………………………………………. ۹

        ۸-۱- هدف تحقیق………………………………………………………………………………. ۱۰

             ۱-۸-۱- هدف کلی………………………………………………………………………… ۱۰

             ۲-۸-۱- هدف جزیی……………………………………………………………………… ۱۰

        ۹-۱- قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………. ۱۰

       ۱۰-۱- انگیزه و ضرورت تحقیق…………………………………………………………….. ۱۱

         ۱۱-۱- موانع و تنگناهای تحقیق…………………………………………………………… ۱۱

         ۱۲-۱- سازماندهی تحقیق……………………………………………………………………. ۱۱

فصل دوم: کلیات نظری

           – مقدمه نظری…………………………………………………………………………………. ۱۴

           ۱-۲- همگرایی………………………………………………………………………………… ۱۵

                  ۱-۱-۲ – عوامل همگرایی اوپک…………………………………………………. ۲۰

           ۲-۲- نظام تک قطبی متقارن……………………………………………………………… ۲۲

           ۳-۲- دکترین بوش، نظم نوین جهانی…………………………………………………. ۲۶

           ۴-۲- نظریه هژمونی و کاربرد آن در منطقه خاورمیانه……………………………. ۲۸

                 ۱-۴-۲- اهداف هژمونیک آمریکا…………………………………………………. ۲۹

                 ۲-۴-۲- هژمونی نفتی آمریکا……………………………………………………… ۲۹

     فصل سوم : تاریخچه و عملکرد اوپک

          ۱-۳- چگونگی شکل‌گیری اوپک………………………………………………………… ۳۲

         ۲-۳- اهداف و برنامه‌های اوپک……………………………………………………………. ۳۳

         ۳-۳- اعضای اوپک…………………………………………………………………………….. ۳۵

         ۴-۳- ساختار و ارکان اوپک…………………………………………………………………. ۳۶

            ۱-۴-۳- کنفرانس……………………………………………………………………………. ۳۶

                ۲-۴-۳- هیئت عامل……………………………………………………………………. ۳۸

                ۳-۴-۳- دبیرخانه……………………………………………………………………….. ۳۸

                ۴-۴-۳- دبیر کل………………………………………………………………………… ۳۹

         ۵-۳- تحولات اوپک از زمان تشکیل……………………………………………………… ۴۰

         ۶-۳- آژانس بین‌الملل انرژی و نقش آن در کاهش قدرت اوپک……………….. ۴۲

         ۷-۳- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر اوپک……………………………………… ۴۵

         ۸-۳- جنگ عراق علیه کویت و اوپک……………………………………………………. ۴۷

         ۹-۳- حمله  آمریکا به عراق (۲۰۰۳)……………………………………………………… ۵۱

        ۱۰-۳- جمع‌بندی تحولات اوپک…………………………………………………………… ۵۳

        ۱۱-۳- نوسانات نظام سهمیه بندی اوپک………………………………………………… ۵۳

فصل چهارم: تحولات عراق

        ۱-۴- پیشینه تاریخی و جغرافیایی عراق………………………………………………….. ۶۹

        ۲-۴- تاریخچه نفت و عراق………………………………………………………………….. ۷۱

        ۳-۴- بحرانهای عراق در حوزه خلیج فارس……………………………………………. ۷۴

              ۱-۳-۴- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر نفت عراق……………………… ۷۴

              ۲-۳-۴- جنگ عراق علیه کویت……………………………………………………… ۷۶

              ۳-۳-۴- جنگ آمریکا علیه عراق…………………………………………………….. ۷۸

فصل پنجم: اهداف آمریکا در عراق

       ۱-۵- آمریکا و خلیج فارس……………………………………………………………………. ۸۰

       ۲-۵- رابطه ایالات متحده در جنگ عراق علیه ایران…………………………………… ۸۲

       ۳-۵- جنگ عراق علیه کویت و نقش ایالات متحده آمریکا…………………………. ۸۵

       ۴-۵- حمله آمریکا به عراق یک گزینه با چندین هدف……………………………….. ۸۷

       ۵-۵- افزایش وابستگی آمریکا به نفت……………………………………………………… ۹۰

       ۶-۵- دلایل و اهداف آمریکا از جنگ……………………………………………………….. ۹۲

             ۱-۶-۵- شرایط اقتصادی آمریکا در بروز جنگ…………………………………… ۹۳

             ۲-۶-۵- اهداف و دلایل داخلی آمریکا………………………………………………. ۹۴

             ۳-۶-۵- اهداف و دلایل منطقه‌ای آمریکا……………………………………………. ۹۶

             ۴-۶-۵- اهداف و دلایل جهانی آمریکا………………………………………………. ۹۹

 فصل ششم: دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها درباره حمله به عراق و آینده اوپک

        ۱-۶- اتحادیه اروپا و بحران عراق…………………………………………………………… ۱۰۴

               ۱-۱-۶- موافقان حمله به عراق………………………………………………………. ۱۰۵

               ۲-۱-۶- مخالفان حمله به عراق……………………………………………………… ۱۰۶

       ۲-۶- قطعنامه ۱۴۴۱ و دیدگاه‌های موافق و مخالف حمله به عراق……………….. ۱۰۹

              ۱-۲-۶- ادله موافقان حمله آمریکا به عراق……………………………………….. ۱۱۰

             ۲-۲-۶- ادله مخالفان حمله آمریکا به عراق………………………………………… ۱۱۱

     ۳-۶- آینده اوپک با حضور یا عدم حضور عراق………………………………………….. ۱۱۳

             ۱-۳-۶- اگر عراق در اوپک بماند…………………………………………………….. ۱۱۳

             ۲-۳-۶- اگر عراق از اوپک خارج شود……………………………………………… ۱۱۴

    ۴-۶- تحلیل‌های اقتصادی عرضه و تقاضای جهانی نفت……………………………….. ۱۱۷

          ۱-۴-۶ – شاخص‌های کمی عرضه و تقاضای جهانی نفت………………………. ۱۱۷

          ۲-۴-۶- تحلیل اقتصادی آمارهای ۱۰ ساله نفت جهان……………………………. ۱۲۰

فصل هفتم:

نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………. ۱۲۶

منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………… ۱۳۲

پیوست‌‌ها و ضمائم…………………………………………………………………………………….. ۱۴۱

            ۱- روزشمار اوپک از ۲۰۰۳ تا پایان ۲۰۰۴ میلادی

            ۲- پیش‌بینی تولید کشورهای غیر اوپک

            ۳- نمودار تحولات قیمت نفت

            ۴- گزارش آماری انرژی جهان در سال ۲۰۰۵

فهرست جداول و نمودارها

جدول شماره یک – میزان تولید نفت جهانی برحسب مناطق جغرافیایی……………….. ۵۸

جدول شماره۲- تقاضا و عرضه نفت جهان………………………………………………………. ۵۹

جدول شماره۳- سقف سهمیه تولیدی کشور‌های عضو اوپک……………………………… ۶۰

جدول شماره۴- ذخایر اثبات شده نفت اوپک……………………………………………………. ۶۲

نمودار شماره یک- ظرفیت تولید نفت تا سال ۲۰۲۰………………………………………….. ۶۳

جدول شماره ۵- سناریوهای مختلف پیش‌بینی ظرفیت تولید اوپک در سال ۲۰۱۰….. ۶۴

جدول شماره۶- موازنه عرضه و تقاضای نفت در سال ۲۰۱۰………………………………. ۶۵

جدول شماره۷- ذخایر اثبات شده نفت عراق……………………………………………………. ۶۵

جدول شماره۸- تولیدات نفت خام عراق………………………………………………………….. ۶۶

جدول شماره۹- میزان تولید نفت آمریکا………………………………………………………….. ۶۷

جدول شماره۱۰- میزان مصرف نفت آمریکا……………………………………………………… ۶۷

جدول شماره۱۱- میزان واردات نفت خام آمریکا………………………………………………. ۶۸

جدول شماره۱۲- میزان مصرف نفت جهان………………………………………………………. ۱۱۷

جدول شماره۱۳- میزان واردات نفت جهان………………………………………………………. ۱۱۸

جدول شماره۱۴- میزان تولیدات نفت جهان……………………………………………………… ۱۱۸

جدول شماره۱۵- تحولات قیمت‌های نفت……………………………………………………….. ۱۱۹

جدول شماره ۱۶- میزان ذخایر نفتی جهان……………………………………………………….. ۱۱۹

جدول شماره۱۷- جدول برهم کنش تولید، مصرف، واردات و قیمت نفت جهان……. ۱۲۰

نمودار شماره دو- برآیند تقاطعی تولید، مصرف، واردات بر قیمت نفت جهان

دانلود کنید